Ogólne zasady gry w squasha
W squash 'a gra dwóch zawodników rakietami, piłką i w korcie, które spełniają normy określone przez World Squash Federation (W.S.F.).
2.1 Tylko serwujący może zdobywać punkty. Jeśli serwujący wygra wymianę dostaje punkt; jeśli wymianę wygra odbierający serwis uzyskuje on prawo do serwisu.
2.2 Organizator turnieju squash 'a decyduje czy mecze rozgrywane będą do dwóch czy do trzech wygranych setów. Każdy set rozgrywany jest do dziewięciu punktów. Zawodnik który jako pierwszy zdobył dziewiąty punkt wygrywa seta. Wyjątek: przy stanie 8:8 (dotyczy każdego seta) odbierający serwis musi zdecydować przed wykonaniem serwisu czy set będzie rozgrywany do dziewięciu punktów („bez przedłużenia”) czy do dziesięciu punktów („przedłużony do dziesięciu”). W ostatnim przypadku seta wygrywa zawodnik, który jako pierwszy zdobędzie dwa kolejne (ostatnie) punkty. Odbierający serwis musi w każdym przypadku swoją decyzję wyraźnie przekazać sędziemu punktowemu, arbitrowi i przeciwnikowi.
Zanim zostanie wykonany kolejny serwis sędzia punktowy musi zapowiedzieć: „bez przedłużenia” lub „przedłużony do dziesięciu”.
Sędzia punktowy musi zapowiedzieć: „piłka setowa” w celu zwrócenia uwagi odbierającego serwis na fakt, że serwującemu pozostał tylko jeden punkt do wygrania bieżącego seta lub musi zapowiedzieć: „piłka meczowa” w wypadku gdy pozostał tylko jeden punkt do wygrania meczu.
W squash 'u występują również systemy liczenia do piętnastu i do jedenastu, w których każda wymiana kończy się punktem. Zawodnik serwujący może więc zdobyć punkt lub stracić punkt i serwis jednocześnie. Odbierający może stracić punkt lub zdobyć punkt i serwis. W systemie do 15 przy stanie 14 : 14 zawodnik który jako pierwszy osiągnął 14. punkt może zadecydować o nie przedłużaniu seta lub o jego przedłużeniu do 17. punktów.
System liczenia do 15. został ponownie (od 4. grudnia 1928 r. obowiązywał wyłącznie system 9. punktowy) wprowadzony do squasha w końcu lat osiemdziesiątych. Inicjatorom chodziło zapewne o uatrakcyjnienie squasha dla przekazów telewizyjnych by w ten sposób zyskać większą ilość oglądających mecze i większe pieniądze dla tego sportu. Niestety szybko okazało się, że squash w telewizji nie jest tak atrakcyjny jak „na żywo”, a transmisje z turniejów interesują wyłącznie wąską grupę zagorzałych fanów. System 15. punktowy pozostał jednak do dziś, ale gra się nim głównie w niektórych z reguły zawodowych turniejach. System 9. punktowy bardziej sprzyja prawidłowemu rozwojowi młodych zawodników. Piękno squasha to również a może przede wszystkim artyzm jakim popisują się mistrzowie tego sportu. To wydawałoby się niemal cyrkowe umiejętności niektórych z nich, to ciągła gotowość do podejmowania ryzyka, które zakończone punktem w grze doprowadza widzów do ekstazy. Podejmowania ryzyka młody zawodnik musi się nauczyć, a system piętnastopunktowy mu tego nie ułatwia. Zawodnik szybko orientuje się że traci punkty również przy własnym serwisie i zaczyna „oszczędzać” piłkę – zaczyna się gra „na przetrwanie”. Mało prawdopodobne są również spektakularne zwycięstwa w setach przy dużej przewadze punktowej przeciwnika np. 3 : 14, co w systemie 9-cio punktowym wcale nie jest rzadkością.
System liczenia do dziewięciu przyjęty 4.12.1928 roku przez Squash Rackets Association funkcjonuje do dzisiaj w większości grających w squasha krajów świata. System dziewięciopunktowy uznano za korzystniejszy np. na wszystkich poziomach ligi niemieckiej pod koniec lat osiemdziesiątych w czasie wprowadzania systemu 15-sto punktowego do turniejów zawodowych.
3.1 Bezpośrednio przed rozpoczęciem meczu zawodnicy muszą otrzymać możliwość wspólnego rozgrzania piłki w przedziale czasu pięciu minut, w korcie, w którym ma odbyć się mecz i piłką, którą mecz będzie rozegrany.
Po upływie dwóch i pół minuty rozgrzewki, sędzia musi ogłosić „połowa czasu” i dopilnować, by zawodnicy zmienili strony chyba, że właśnie tego dokonali. Zapowiedzią: „czas”, sędzia musi ogłosić zawodnikom koniec rozgrzewki.
3.2 Podczas rozgrzewki, każdy z zawodników musi mieć możliwość jednakowo częstego uderzania piłki. Zawodnik, który przesadnie długo uderza piłkę, bez przekazania jej przeciwnikowi, rozgrzewa się nie fair. Sędzia rozstrzyga, kiedy rozgrzewka przebiega nie fair i musi zastosować regułę 17.
3.3 Każdy z zawodników może w trakcie przestojów rozgrzewać piłkę.
3.4 Zawodnicy mogą po ocenie sędziego rozgrzewać piłkę po każdym przestoju.
Właściwą indywidualną rozgrzewkę zawodnik powinien przeprowadzić wcześniej. Rozgrzewka bezpośrednio przed meczem służy jedynie rozgrzaniu piłki i poznaniu warunków panujących w korcie squash 'a. Zawodnicy w czasie rozgrzewki ustawiają się w sąsiadujących polach serwisowych z tyłu kortu i uderzają piłkę do przeciwnika lub do siebie, a następnie do przeciwnika. Kilkunastokrotne uderzanie piłki wyłącznie do siebie traktowane jest jako nie sportowe zachowanie i musi być ukarane przez sędziego.
Podczas przerwy technicznej spowodowanej np. wymianą uszkodzonej rakiety przez przeciwnika zawodnik ma prawo rozgrzewać piłkę. Polega to z reguły na graniu do siebie długich piłek wzdłuż ściany bocznej.
4.1 Mecz squasha rozpoczyna się serwisem, a serwującego po raz pierwszy losuje się poprzez pokręcenie rakiety na podłodze kortu. Serwujący, jeśli wykonuje prawidłowo serwis, serwuje na przemian z lewej i prawej strony tak długo dopóki nie przegra wymiany po serwisie. Wygrywający bieżącego seta serwuje po raz pierwszy w następnym.
4.2 Przed rozpoczęciem każdego seta, oraz po każdym wygraniu serwisu serwujący musi wybrać stronę z której chce serwować po raz pierwszy. Potem serwuje naprzemiennie tak długo, dopóki utrzymuje się przy serwisie. W przypadku powtórzenia wymiany z powodu LET, serwujący serwuje z tej samej strony z której serwował ostatnio.
Jeśli serwujący zechce serwować z niewłaściwej strony, lub jeden z zawodników nie jest pewny która strona jest właściwa, sędzia punktowy musi pokazać zawodnikowi właściwą stronę. Jeśli sędzia punktowy nie jest pewien, albo wskaże niewłaściwą stronę, lub decyzja jest sporna, wtedy decyduje sędzia.
4.3 Podczas serwisu, serwujący musi ręką, lub rakietą wyrzucić piłkę w górę, lub puścić w dół zanim ją uderzy. Jeśli po puszczeniu, lub wyrzuceniu piłki w górę zawodnik nie podejmie próby uderzenia, może ponowić serwis.
4.4 Serwis jest prawidłowy, gdy spełnione są wszystkie warunki zawarte w regułach 4.4.1 – 4.4.5.
4.4.1 Serwujący musi znajdować się w momencie serwisu (uderzenia piłki) przynajmniej częścią jednej stopy w kwadracie serwisowym nie dotykając żadnej z jego linii ograniczających i zachowując kontakt z podłogą. Pozostała część stopy (pod warunkiem, że nie występuje kontakt z linią kwadratu) może wystawać za, lub znajdować się nad linią ograniczającą kwadrat.
4.4.2 Po wyrzuceniu przez serwującego piłki, musi on ją prawidłowo trafić przy pierwszej, lub jednej z kolejnych prób uderzenia, zanim piłka spadnie na podłogę, lub dotknie ściany, sufitu, przedmiotów zwisających z sufitu, albo samego serwującego.
4.4.3 Serwis będzie prawidłowy jeśli uderzona przez serwującego piłka trafi bezpośrednio w ścianę frontową kortu powyżej linii serwisowej, a poniżej linii autowej,
4.4.4 piłka odbije się od podłogi w polu serwisowym przeciwnika nie dotknąwszy linii ograniczających to pole, lub przed odbiciem zostanie przez odbierającego odegrana volleyem,
4.4.5 serwujący nie zagra piłki w aut.
4.5 Podczas wykonania serwisu, który w związku z regułą 4.4.1 – 4.4.5 nie jest prawidłowy, sędzia musi zastosować pasujące zawołania:
– „błąd stopy” – do reguły 4.4.1,
– „błąd” – do reguły 4.4.2,
– „nisko” – do reguły 4.4.2, jeśli serwujący podjął próbę uderzenia, ale nie trafił w piłkę,
– „błąd” – do reguły 4.4.3, jeśli piłka trafi najpierw w ścianę boczną, lub trafi w ścianę frontową poniżej linii serwisowej, lub w linię serwisową, ale powyżej dolnej linii autowej TIN,
– „błąd” – do reguły 4.4.3, jeśli wydaje się, że piłka trafiła jednocześnie ścianę frontową i boczną.
– „nisko” – do reguły 4.4.3, jeśli piłka trafi w dolną linię autową TIN, lub poniżej TIN, albo w podłogę,
– „błąd” – do reguły 4.4.4, jeśli piłka nie trafi w pole serwisowe przeciwnika, lub trafi w linię pionową albo poprzeczną ograniczającą to pole,
– „aut” – do reguły 4.4.5, jeśli piłka trafi w linię autową, lub w aut.
4.6 Serwujący może przystąpić do wykonania serwisu dopiero po tym, gdy sędzia poda pełny stan punktowy meczu. Sędzia musi podawać stan meczu bezzwłocznie. Jeśli serwujący wykona serwis, lub próbuje wykonać serwis zanim sędzia poda pełny stan meczu, sędzia musi przerwać grę i upomnieć zawodnika, by czekał tak długo, aż zostanie podany stan meczu.
Jeśli serwujący podjął próbę uderzenia i nie trafił piłki serwis jest nieprawidłowy i piłka przechodzi na przeciwnika.
Zdarza się że serwujący w ostatniej chwili już po wyrzuceniu piłki do góry zauważył brak przygotowania u przeciwnika i wstrzymał uderzenie, a piłka spadła na podłogę. Zdarza się również mniej doświadczonym zawodnikom wyrzucić piłkę zbyt blisko lub za daleko i zrezygnować z uderzenia, a piłka nie dotknąwszy wcześniej ani ściany ani jego samego spadnie na podłogę. W tych i podobnych przypadkach można powtarzać próbę serwisu, pamiętając jednak o tym że celowe doprowadzanie do takich sytuacji może być uznane za grę na czas a zawodnik będzie wtedy ukarany przez sędziego.
Częstym błędem u początkujących i średnio zaawansowanych jest błąd stopy. Zawodnik nie zwraca większej uwagi na kwadrat serwisowy, dotyka butem jego linii i traci serwis. Znamiennym jest, że u takiego zawodnika mimo iż został ukarany odebraniem serwisu, błąd stopy powtarza się nawet kilkakrotnie w ciągu seta. Przyczyną tak częstych błędów jest przyzwyczajenie do określonej pozycji stóp w czasie serwowania „wypracowane” podczas gry z kolegami bez udziału sędziego. Dlatego już od początku nauki squasha należy wypracowywać sobie „bezpieczną” pozycję stopy, oddaloną nieco od linii kwadratu serwisowego.
Po serwisie przeciwnika zawodnik odbierający może zagrać volley a więc zanim piłka odbije się od podłogi lub ściany bocznej albo tylnej. Co prawda wynika to jasno z powyższych reguł, jednak tak często jestem pytany o to czy można serwis odebrać z powietrza, że nie zaszkodzi jeszcze raz o tym wspomnieć.
Po wykonaniu prawidłowego serwisu rozpoczyna się naprzemienna wymiana uderzeń obu zawodników do póki jeden z nich nie wykona nieprawidłowego uderzenia, albo (odpowiednio do przepisów) piłki nie ma już w grze, lub jeden z zawodników zgłosi protest („LET proszę”), albo kiedy sędzia przerwie grę zawołaniem „stop”.
Każda wymiana składa się z serwisu i szeregu prawidłowych uderzeń po nim następujących.
Zawodnik wygrywa wymianę jeśli jego przeciwnikowi nie uda się wykonać prawidłowo serwisu lub uderzenia, albo gdy piłka trafi w przeciwnika zanim zawodnik zdąży ją uderzyć.
Źródło: www.squashcourt.pl
tekst autorstwa W.E. Kosow
Dziękujemy Wojtkowi Kosow za udostępnienie cennych wskazówek:)
Polecamy również informacje o sprzęcie do gry:
Liga squashmania jest prowadzona za pomocą Tournament.Tools
